Келісім жасасудың жаңа форматы және қашықтан білім беруге көшу — пандемия кезеңінде әлемдік экономиканы онлайн-талқылау қалай өтті

Онлайн-форматта өтіп жатқан «Astana Finance Days» конференциясының екінші және үшінші күндері сарапшылар COVID-19 пандемиясы жағдайындағы қаржы технологиялары, әлемдік экономика жағдайы, қаржылық реттеу және коммерциялық құқық мәселелерін талқылады. Сондай-ақ Қазақстанның экономикалық болашағы және капитал нарығындағы үрдістер бойынша конференциялар, АХҚО құқық академиясы ұйымдастырған білім беру мәселелері бойынша панельдік сессиялар, АХҚО-ға қатысушы компаниялар форумы, посткеңестік елдердегі шағын және орта бизнестің тұрақты дамуын қолдау туралы вебинарлар өтті.

 

COVID-19 пост-карантиніндегі корпорациялар мен стартаптар үшін жаңа мүмкіндіктер

Пандемия жағдайында технологиялық орта қарқынды дамуда, бүкіл нарықтар мен бизнес модельдер өзгеруде. Негізінен қатаң реттелетін корпорациялар үшін инновацияны басқару қиын, бірақ өмір сүру үшін бұл өте маңызды. Бұл мәселенің шешімі корпоративтік инновация саласында. Сарапшылар компанияда инновациялық қызметті іске қосу және қалпына келтіру жоспары туралы талқылап, кеңестер берді. Корпорациялар стартаптармен бірлесіп жаңа технологияларды енгізе алады. Бұл кірісті арттыруға және шығындарды азайтуға көмектеседі.

GenerationS акселераторының корпоративтік бағытының жетекшісі Ирина Мартынова инновацияға бағытталған кез-келген компания үшін инновациялық қызметті қалпына келтіруді неден бастау керектігін, дұрыс жоспарлауды және күтілетін нәтижеге қалай жету керектігін түсіну маңызды деп санайды. Корпоративтік инновацияларда қазіргі таңда бірқатар өзгеріс байқалуда.

«Бұл бюджеттеуді қысқарту, себебі компаниялар қазіргі уақытта өздерінің негізгі бизнесіне басымдық береді, онда инновация мен цифрландыру, онлайн-форматта келіссөздер жүргізу маңызды саналады. Стартаптар қайта құрылып, ынтымақтастықты қолдауға мүмкіндік беретін жаңа пайда мен жаңа мақсатты мүмкіндіктер тапты. Бұл, ең алдымен, біз күн сайын кездесетін нәрселер ретінде корпорацияға инновациялармен жұмыс істеуді жалғастыру және фокусты өзгерту керектігін сендіре отырып, ерекше атап өтуге болады», — деді И. Мартынова.

Оның пікірінше, бүгінгі күні инновация фокусы ұзақ инновациялардан қысқа мерзімге өзгерді, яғни қазірдің өзінде айтарлықтай әсер етуі мүмкін.

«Пандемия кезінде тәжірибемізде алғаш рет қашықтан келіссөздер жүргіздік, бірлескен қиылысу нүктелерін тауып, алғашқы коммерциялық келісімшарт жасадық. Шын мәнінде қиынға соқты, себебі қазір басты назар инновацияларда емес. Қазір инновациялар қолдау механизмі болып отыр. Бірақ уақыт өткен соң адамдар инновацияның дағдарыстан шығуға көмектесетінін түсінеді», — деп есептейді сарапшы.

Оның айтуынша, цифрландыру мен әртараптандыру бойынша жаһандық міндеттер ешқайда кеткен жоқ.

«Біз неғұрлым жетілген компанияларға назар аударамыз. Бұл стартаптар емес, алғашқы сатылымға ие жетілген ойыншылар. Инвестиция қазір нарықта баса назар аударып жатқан нәрсе емес. Біз оптимистік ойлаймыз. Банктер қашықтан нәтижелі жұмыс істеп жатыр, бұл қазірдің өзінде жұмыс істеп жатқан кейстерден көрінеді. Бағдарламаны тоқтатқандар инновациялардың компанияның дағдарыстан шығуына көмектесетінін түсінуі керек. Қазір медицина белсенді сұранысқа ие, сондай-ақ клиенттермен жұмыс істеу және ойын-сауық та сұранысқа ие. Бұл сала белсенді түрде дамуда», — дейді сарапшы.

Спикер атап өткендей, стартаптарға нақты бір елге бағдарланбауы тиіс, бұл дамуға емес, құлдырауға алып келеді. Елдегі сұранысты негізге алу керек.

«Инвестицияларға назар аударудың қажеті жоқ, себебі бұл компанияның халықаралық нарықта стартап дамытуына мүмкіндік жасай алмайды. Егер корпорацияға шығып, бірінші халықаралық шарт жасасу мүмкіндігі болмаса, халықаралық акселераторлардың бағдарламаларын қарау қажет. Ресейлік компаниялар акселератордан өтті. Шетелдік нарықта жоба қызықты екенін растау мүмкіндігі бар, дегенмен акселераторға өту мүмкін болмаса, кері қарай баруға болады. Конференцияға барып, байланыс тауып, онлайн шығуға болады», — деп түсіндірді И. Мартынова.

Accelerace кәсіпорындарының скаутинг бойынша директоры Джек Питерс, стартап қауымдастығы Скандинавия мен Солтүстік Еуропа елдерінде белсенді дамып келе жатқанын атап өтті, ал корпорациялар өз кезегінде стартаптармен қалай жұмыс істеуге болатындығы туралы нақты түсінік қалыптастыруда. Бірқатар жағдайларда корпорациялар бәрін тоқтата тұрып, өздерінің негізгі бизнесіне баса назар аударды.

«Өткен жылы инновацияға бюджет бөлген компаниялар өздерінің басым бағыттарын өзгертті. Кейбір корпорациялар жақында ғана клиенттерге айналды. Бұл, әрине, шабыттандырады. Пандемия әлемінде мүмкіндіктер бар, қазір корпорациялар үшін стартаптармен ынтымақтастық орнатуда мүмкіндіктер пайда болуда. Тек қана өзіндік даму мәселелеріне назар аудармай, осы қиын кезеңдерде стартаптарға қолдау көрсету керек», — деді Д. Питерс.

Солтүстік Еуропа бойынша мемлекеттік барынша қолдау көрсетеді, жеңілдікті қаржыландыру, гранттар негізінде қаржыландыру бар. Үкімет бірінші өнімді дайындауға немесе стартап бір жыл жұмыс істеп, қарқын алуы үшін ақша бөледі.

Қазақстандағы Bitfuri директоры, Bridge Group компаниясының негізін қалаушы және бірлескен акционері, Қазақстандағы, Украинадағы, Беларусь Республикасындағы, Австриядағы корпоративтік инновацияларды дамытатын компаниялар тобының негізін қалаушы, Astana Hub және бірқатар жеке және мемлекеттік компаниялардағы тәуелсіз директор Тимур Баиров пандемия қызметкерлерді жалдау жүйесі мен HR жұмысын өзгертті деп санайды.

«Әлем соңғы жарты жыл, бір жыл ішінде айтарлықтай өзгерді. Стартаптар мен қаржы әлеміндегі жағдай пандемияға дейін қалай көрінді. Венчурлік жаппай сипат алды, корпорациялар командаларға қызығушылық танытатын. Корпорациялар стартаптарды сатып алу және сату жылдамдығын мақтан тұтты. Негізгі HR-фокус корпорацияға жылдам техникалық қызметкерлерді, техникалық генийлерді, сатушыларды табу болды. Корпорациялар комбайн ретінде қызықты стартаптарды жинау арқылы шаңсорғыштардың рөлін ойнады. HR басты міндеті конвейер табу және жасау болды. Идеология стартап романтикамен байланысты болды. Әркім Цукерберг болуды армандады», — деп түсіндірді сарапшы.

Т. Баировтың айтуынша, қазіргі уақытта көп жағдайда қаржы үнемделуде. Корпорациялар жалдамалы қызметкерлерді қалдыруда. HR-дың басты міндеті компания үшін маңызды қызметкерлерді табу болып отыр.

«Екінші міндет — қызметкерлерді жұмыстан босату немесе қысқарту. Идеология — бүкіл әлемде, барлық компанияда тұрақты жұмыс орнын сақтау. Күн тәртібіндегі негізгі мәселе — медицина және дағдарыстан шығу», — деп атап өтті ол.

Пандемия кезінде стартаптар өздерінің желісін сыни түрде кеңейтеді, серіктес және сараптамалық қауымдастықтар арасында сұранысты растайды, нарықпен өзара әрекеттеседі және стартап жұмыс істеуге арналған құралдар мен ресурстар бар екендігін көрсетеді.

«Корпоративтік инновацияны дамыту тақырыбы тек Қазақстанда ғана емес, сонымен бірге бүкіл Орталық Азия нарығында қарқын алуда. Корпоративтік инновациялар департаменті және бүкіл АХҚО Финтех Хабы аясында біз компаниялар, стартаптар және мемлекеттік органдар үшін сарапшыларды тарту орны мен желілік алаң құрамыз. Осылайша біз бірлескен пилоттық жобаларды, IT-компаниялар мен нақты бизнес және стартаптар арасындағы ынтымақтастықты дамытудың корпоративтік бағдарламаларын бастай аламыз», — деді АХҚО Финтех Хабының корпоративті инновациялар бөлімінің басқарушысы Әлім Хамитов.

 

Пост-Covid-19: қаржы технологиялары саласында қандай өзгерістер болады?

Сарапшылар атап өткендей, пандемия әлемдік экономиканың қаржылық құрылымына қатты әсер етті. Өмір бұрынғы арнасына қайта оралмайды.

London Stock Exchange Group капитал нарығы жөніндегі директоры және технологиялар бөлімінің басшысы Энн Нейденбахтың пікірінше, тәуекелдердің жоғары құбылмалылығы мен жоғарылауына қарамастан, биржа үздіксіз жұмыс істеді. Технологиялар белгілі бір мүмкіндіктерді береді.

«Ең үлкен әсер ететіні – клиенттермен өзара іс-қимыл. Көптеген клиенттер банктерге қаржыландыру үшін жүгінеді. Биржа – қаржыландыру тәсілдерінің бірі, бізде тиісті құрылым және барлық қажетті технологиялық мүмкіндіктер бар. Технологиялар көптеген экономикалық жобалардың пайдалылығын қамтамасыз етуге көмектеседі, біздің қоғамдастықты неғұрлым демократиялық етуге жәрдемдеседі», — деді Э. Нейденбах.

Оның айтуынша, биржада цифрлық технологияларды қолданудың артықшылықтарын көруге болады, мысалы, облигациялар саудасы. Әртүрлі технологиялармен жұмыс істей отырып, олардың қаншалықты тиімді екенін, қаншалықты өнімділікті арттыра алатынын түсіну керек. Сондай-ақ технологиялармен жұмыс істеу киберқауіпсіздікпен байланысты белгілі бір тәуекелдерді тудыруы мүмкін.

Өз кезегінде Ikapitalist LTD басқармасының негізін қалаушы және төрағасы Нұрбек Раев пандемия инвестициялауға байланысты барлық операцияларды электрондық форматқа толықтай дерлік ауыстырғанын атап өтті.

«Пандемия кезінде кездесулерді ұйымдастыру тәсілін өзгертуге тура келді, сол себепті біз онлайн-форматқа өттік. Біз наурыз айында қайта құрылымдалдық және карантиннен кейін мамыр айында қол қойған барлық келісімшарттарға электрондық түрде қол қойылды. Инвесторлар мұндай инвестиция форматына дайын емес деген болжамдар болды, алайда инвесторлар біздің платформаға өте белсенді қызығушылық танытты. Инвесторлар несие беру үшін банктерге жүгінді, қамтамасыз етті», — деп түсіндірді Н. Раев.

Оның айтуынша, инвесторлар ақшаның бір бөлігін жоғалтқаннан кейін, инвестициялау әдісін жақсырақ бағалай бастады. Қазақстанда банк депозиті инвестициядан әлдеқайда танымал болғанына қарамастан, көпшілігі өзінің тұрақты табысын жоғалтқаннан кейін, қосымша табыс көзін іздейді.

«Бүгінде инвестиция салу елеулі тәуекелмен байланысты. Егер біз бұған дейін түрлі ұйымдармен өзара іс-қимыл жасасып, әр түрлі қаржыландыруды ұсынсақ, қазір біз өз күш-жігерімізді бағыттайтын жолдарды шектеп, карантин режимі аяқталғаннан кейін бұл жағдай жақсы жаққа қарай өзгереді деп күтеміз. Бірақ біз көптеген компаниялардың өткен жылғы табыс деңгейіне шығуы екіталай екенін түсінеміз. Олар өткен жылғымен салыстырғанда 30-дан 40%-ға дейін табысынан айырылады», — деп түсіндірді Н. Раев.

 

Қазіргі әлемде блокчейн қандай орын алады?

Сарапшылардың пікірінше, блокчейн — бұл үлкен әлеуеті бар маңызды технологиялық бетбұрыс.

«Бұл бетбұрыстың мәні осы технологияны пайдалану қажеттілігі болуы керек, ол қандай мәселені шешуге көмектесетінін және біздің клиенттеріміздің өмірін қалай жеңілдететінін түсіну керек. Біз клиенттерімізге біздің іс-әрекеттеріміздің нәтижесінде олардың пайдаға кенелетінін нақты түсіндіруіміз керек. Біздің платформа әзірге блокчейнді пайдалана алмайды, дегенмен біз болашақ осы технологияларға тиесілі деп есептейміз. Ол барлық транзакциялар бойынша деректерді жазуға, транзакцияның ашықтығын арттыруға мүмкіндік береді», — деді Н. Раев.

 

Әлеуметтік оқшаулау аясында білім беруді цифрландыру

Онлайн-конференция аясында EdTech білім беру технологияларының қазақстандық форумы барысында ҚР білім және ғылым вице-министрі Рүстем Биғари еліміздің білім беру жүйесін қашықтан оқытуға көшіру тәжірибесі туралы айтты.

«Біз студенттердің көп бөлігін, оқушыларды қашықтан оқыту формасына көшіру қажет екенін түсіндік. Бұған Қазақстан ғана емес, бірде-бір ел дайын болған жоқ деуге болады. Елдердің барлығы дерлік үлкен қиындықтарға тап болды. Биылғы наурыз айының ортасында министрлік пен АT-компаниялар, оқу орындары ауқымды жұмыс атқарды. Министрліктің ішінде шұғыл штаб, жобалық кеңсе құрылды, онда күн сайын әлемдік тәжірибе зерделенді, әлем бойынша қашықтан білім беруге көшу тәсілдері қаралды. Жедел байланыс орталығы, Қазақстанның барлық ұйымдарында қолдау сервисі құрылды», — деді вице-министр.

Р. Биғари атап өткендей, қиындықтардың бірі мұғалімдерді технологияларға, дағдыларға үйрету, оларды пайдалана отырып, өз білімін білім алушыларға беру, сабақ өткізу болды. Айта кету керек, мемлекет тарапынан отандық білім беру ресурстарына қолдау көрсетілді. Бұдан әрі мектептерге арналған әдістемелік ұсыныстар — мұғалімдерге не істеу қажеттігі туралы қадамдық алгоритм бекітілді. 3 мыңнан астам сабақ өтті.

Орта білім беруде шамамен 7 мың мектеп — 3 млн оқушы, 335 мың мұғалім, 790 колледж, осы колледждердің 40 мың оқытушысы, 469 мың студент. Жоғары білім беруде — 131 азаматтық университеттің 116-сы қашықтан оқыту жүйесіне ауыстырылды. Бірінші болып 16 наурыздан бастап жоғары оқу орындары кірді.

«Айта кету керек, олар салыстырамалы түрде дайын болды. АT-компаниялар өте көп, жеткілікті дамыған инфрақұрылым бар және негізінде жоғары оқу орындары да еш ауыртпалықсыз өтті. Қиындықтар мен сын-тегеуріндер колледждерде болды, өйткені 790 колледждің тек 30% ғана дайын болды. Бұл жерде 10-14 күн ішінде платформаны әзірлеп, енгізген, қашықтан оқыту нысанына уақытылы көшкен әкімдіктер мен колледж ұжымдарын ерекше атап өткен жөн», — деді Р. Биғари.

Орта білім беруде электрондық журналдар мен күнделіктер, цифрлық білім беру ресурстары айтарлықтай бұрыннан пайдаланылады. Жалпы алғанда, 90%-дан астамы электрондық журналдармен және күнделіктермен қамтылған және 6 мыңнан астам цифрлық білім беру ресурстары қолжетімді болды. «Daryn online», «Bilimland» отандық компаниялары білім беру ресурстарымен жұмыс істеуді тегін қолжетімді етті.

Білім және ғылым министрлігінде ситуациялық орталық құрылды, онда сарапшылар мен педагогтар жұмыстарға түзетулер енгізді.

«Біз АҚШ-та, Моңғолияда, Ресейде және басқа да көршілес елдерде қашықтан оқыту түріне қалай көшкенін зерделедік. Тәжірибе пайдаланылды және біздің пікірімізше, біз аса тиімді жолын тауып, білім беру жүйесінде пайдалануға болатын барлық байланыс арналарын пайдаландық», — деп сендірді вице-министр.

 

Білім беру жүйесі бұрынғы қалпына қайта орала ма, әлде бұл негіз бекітіліп, кейінгі жылдары да жалғасын таба ма?

Вице-министр атап өткендей, қолданыста қалып, одан әрі дами беретін белгілі бір тәжірибе бар.

«Мұғалімдер қысқа уақыт ішінде жаңа форматқа бейімделді, технологияны қолдануды үйренді. Егер өткен жылғы ЭЫДҰ-ның халықаралық зерттеулерін ескеретін болсақ, 16-дан 34 жасқа дейінгі қазақстандық азаматтар компьютерлік сауаттылық саласында жеткіліксіз жоғары білім дәрежесін көрсеткенін білеміз. Алайда 2020 жылдың тоқсанында адамдар технологияларды пайдалануды жақсырақ үйренді. Әрине, олар бүгінде бар көптеген артықшылықтардан бас тартпайды. Мұны мұғалімдер де, ата-аналар да атап өтуде», — деді білім және ғылым вице-министрі.

«АХҚО Әкімшілігі» АҚ басқарма төрағасының орынбасары Ернұр Рысмағамбетовтың пікірінше, өткен жылдан бастап қаржы орталығының классикалық үлгісінен цифрлық қаржылық платформа жағына өтуге талпыныс жасалып, дайындық жүріп жатыр. Пандемия бұл тұрғыда көптеген процестерді тездетті.

«Бізге пандемия қайта оқуға, қайта топтасуға және жаңа бизнес-үлгімен нарыққа шығуға мүмкіндік берді. Мен бұл бізге көп мүмкіндіктер беретін сын-тегеурін дер едім. Бірінші кезекте, цифрландыру сабақтарға қашықта болғанына байланысты қатыса алмайтын өңірлердегі студенттердің қатысуына мүмкіндік береді. Екіншіден, білім беру моделінің өзі өзгеруде», — деп атап өтті Е. Рысмағамбетов.

Өз кезегінде Қазақстандағы ЮНИСЕФ басшысы Артур ван Дизен пандемия білім беру саласындағы ойын ережелерін өзгертті деп санайды.

«Пандемия бізді білім беру саласын толығымен қайта құруға мәжбүр етті. Бір сәтте бізде 1,5 млн-нан астам студент пен олардың білім алу процесіне осы індет әсер етті. 36 елде мектептер толығымен жабылды. Тек бірнеше елде мектептер жұмысын бұрынғысынша жалғастырды. Біз өз балаларымызды оқытатын модель онжылдықтар бойы өзгерген жоқ. Бізде мектеп, мұғалімдер бар, сыныпқа оқушылар келеді, оқушылар мұғаліммен аптасына бес күн жұмыс істейді. Бұл процеске біз инновациялық заттарды қосамыз. Қазіргі таңда бұл модель көптеген елдерде қолданылмайды, себебі мектептерге қолжетімділікті қамтамасыз ету өте қиын. Сондықтан біз қазір жұмыс істемейтін білім беру тұжырымдамасын қайта қарауымыз керек пе деп ойлаймыз. Цифрлық білім беру өте маңызды екенін көріп отырмыз», — деді А. Дизен.

Қашықтан білім алуға дайындық қандай болды?

ЮНИСЕФ басшысының пікірінше, Қазақстан цифрлық білім беруге жақсы дайын болды.

«Халықтың 78%-ына интернет қолжетімді. Қазақстанда деректерді мобильді беру тарифтері өте арзан. Қазақстан деректерді беру тарифтері ең төмен бес елдің қатарына кіреді. Мектептердің басым бөлігі интернетке қосылған. Біз көптеген цифрлық білім беру платформалары бар елдеміз», — деді сарапшы.

Айта кету керек, әлемде бірде-бір ел қашықтан оқыту тұжырымдамасына толық көшуге дайын болмады. Оқытудың әртүрлі әдістерінің көптүрлілігі алдын ала жоспарлануы керек. Бұл жоспарлау оқушылардың қажеттілігін ескере отырып жүргізілуі тиіс.

«Атамекен» ұлттық кәсіпкерлер палатасы басқарма төрағасының орынбасары Олжас Ордабаевтың айтуынша, білім беру жүйесінің бизнесті дамытуға тікелей қатысы бар. Сонымен қатар Ұлттық палата төрт жыл бойы жоғары оқу орындарының рейтингімен айналысады.

«Біз сондай-ақ жұмыссыз халықпен өзара іс-қимылды қатар жүргіземіз. Жұмыссыз халықтың 59,2%-ның жоғары немесе бейінді-техникалық білімі бар. Адамдардың табыс көзінің болмау себептерінің 25%-ы – оларда жеткілікті біліктілік деңгейінің болмағанымен, қажетті құзыреттері болмағанымен байланысты. Қазақстанда 586 мың адамның студент екенін ескере отырып, оларды оқыту өте маңызды», — деді О. Ордабаев.

Microsoft Қазақстан және ТМД білім беру бөлімінің басшысы Нұрлан Жаныбек жұмыс беруші өз қызметкерлеріне қатысты қандай дағдыларды талап етуі керектігін, сондай-ақ компания қызметкерлерді қалай қолдайтынын айтты.

«Біз кез-келген жұмыс берушінің жаңа қызметкердің кеңсе өнімдерін меңгеріп келгенін талап ететінін білеміз. Мысалы, сарапшылар мұғалімдердің “blind typing” сияқты бірнеше дағдыға ие болуы керек екенін айтты, яғни, мәтінді пернетақтаға қарамай теру керек, ақпаратпен жұмыс істей білу және ақпарат іздеу қабілеті. Менің ойымша, икемді болғысы келетін кез-келген компания оқытуға инвестиция салуы керек. Компания ішінде біз әр тоқсан сайын жаңа нәрселерді үйренеміз», — деп атап өтті сарапшы.

Қашықтан оқытудың әсері туралы айта келе, Нұрлан Жаныбек жаңа форматқа деген көзқарас өте маңызды болуы тиіс деп санайды.

«Нетология-групп» білім беру холдингінің негізін қалаушы және бас директоры Максим Спиридонов та қашықтан білім берудің рөлін атап өтті.

«Онлайн білім беру – бұл оффлайнның жауы емес, қарсыласы да емес. Бұл – оффлайн-форматта оқу мүмкін болмайтын жағдайларда көмектесе алатын құралдар жиынтығы», — деп есептейді М. Спиридонов.

Сонымен қатар СКОЛКОВО Мәскеу басқару мектебінің даму және үйлестіру жөніндегі проректоры Светлана Миронюк ұйымда пандемия басталған кезеңінен бастап цифрлық трансформацияның маңызды үдерісі өткенін атап өтті.

«Коронавирус инфекциясы тарала бастаған уақытта онлайн-форматқа шұғыл өтуге мәжбүр болдық. Коронавирус аға буын пайдаланып келген форматты жояды деп ойлаймын (дәріс форматында). Мектеп пандемияның басталуына бір апта қалғанда Шығыс Еуропадағы алғашқы виртуалды сыныпты іске қосты. Пандемияға байланысты бізге бәрін қашықтан жасауға тура келді. Біздің ойымызша, болашақта аралас форматтар – онлайн-форматтардың мүмкіндіктері мен адамдардың өзара іс-қимылының өте икемді, ақылды және дәйекті үйлесімі жұмыс істейді», — деп атап өтті С. Миронюк.

University of East Anglia еңбегі сіңген профессоры Дэвид Бриджес Қазақстанда технологиялар өте үлкен рөл атқарады деп санайды. Мектептерде, оқу орындарында интернетке қосылу мәселесі бар. Кейбір мектептерде телефон желілері бар, бұл тіпті кейбір мектептерде жоқ. Телевизиялық ресурстарды, корреспонденттік курстарды қолдануға байланысты қашықтан оқытудың бірқатар қызықты бағдарламалары бар.

«Канада, Австралия секілді елдердің тәжірибесіне сүйену керек, бұл елдердің де аумағы кең және көптеген жылдар бойы осы елдерде онлайн-оқыту механизмдері пайда болды. Бүкіл ел бойынша интернетке қолжетімділікті қамтамасыз ету аса маңызды», — деп атап өтті профессор.

Алайда, оның айтуынша, онлайн-білім берудің өз кемшіліктері бар.

«Айта кету керек, онлайн-оқыту балалар мен мұғалімдерді оқшаулауы мүмкін. Сонымен қатар оқушылар онлайн-білім беру кезінде тиісті қолдау ала алмайды. Оқушылардың үлгерімінің төмендеуіне қатысты кейбір мәліметтер бар. Оқушылардың тек 6% ғана оқу жоспарын толық қабылдай алады. Мұнда ең бастысы – оқушыларға қолдау көрсету, оларға қашықтан қалай оқу керектігін түсінуге көмектесу», — деп атап өтті Д. Бриджес.

Профессор коронавируспен байланысты дағдарыс адамзатты өз көзқарастарын өзгертуге мәжбүрлегеніне назар аударды. Сондықтан адамдар жаңа дағдыларды игеріп, одан әрі білім алуы керек.

 

Бұл қиын уақытта АХҚО құқығынан қалай пайда алуға болады?

Dentons-тың Қазақстандағы және Орталық Азиядағы басқарушы серіктесі Айгүл Кенжебаева АХҚО Қазақстанға заң мамандығын реттеуде өз жүйесін жақсартуға айтарлықтай көмектесе алады деп санайды.

«АХҚО 5 жылдан аз уақыт бұрын құрылған болатын, бастапқыда құқықтық құрылымдар өз қызметін 2 жыл бұрын бастады. Нәтиже айқын және АХҚО белгілі бір тәжірибе жинақтады. Бастапқыда мен бұл идеяны құптамадым, неге біз тек инвесторлар үшін әдемі нәрсе жасауымыз керек, неге біз Қазақстанның бүкіл жүйесі үшін реформалар жасай алмаймыз деген ой туындады. Алайда, содан кейін еліміздің Конституциясымен қамтамасыз етілетін негіздемелік жүйе құрылғаны белгілі болды. АХҚО-ның басты артықшылығы – ол бизнес-шешімдер мен ұйымдастырылған рәсімдерді реттеудің жарқын мысалы», — деді А. Кенжебаева.

Оның айтуынша, осы уақытқа дейін Қазақстандағы заң мамандығы тек адвокаттарды реттеумен байланысты болған. Коммерциялық саладағы басқа заңгерлер адвокат емес және ешқалай реттелмейді, тек сотта жұмыс істейтін заңгерлер заңды кеңесшілер палатасы деп аталатын кәсіби ұйымның мүшелері болуы керек.

«Бұл реттеудегі мәселе – мұндай палаталардың санында шектеулер жоқ. Қазір бізде осындай 86 палата бар және әрбір палата өзінің кәсіби стандарттарын, этика және моральдық мінез-құлық ережелерін белгілейді, сондықтан бұл стандарттар әр түрлі болуы мүмкін. Біз АХҚО мен АХҚО соты аккредиттелуі тиіс қазақстандық заңгерлер үшін ережелер қабылдауы тиіс екенін ұсынамыз. Мұндай аккредиттеу процесі тәртіп кодексі бойынша емтихандарды қамтуы мүмкін, бұл Қазақстандағы заңгерлер мен адвокаттардың жалпы кәсіби деңгейіне әсер етеді», — деді А. Кенжебаева.

Қаржы қызметтерін реттеу жөніндегі АХҚО комитетінің Директорлар кеңесінің мүшесі Марк Хольцман АХҚО Қазақстанды капиталдың нақты жетілген нарығы бағытында қайта құрудың іргетасы деп санайды.

«Мен Қазақстанда 1994 жылдан бері, тәуелсіздік алған жылдардан бері жұмыс істеймін. Біз батыс заң тәжірибесін қолдануға тырыстық, мен жүргізілген жұмысқа үлкен құрметпен қараймын. Мен аталған бастамаларды одан әрі дамыту мен ілгерілету үшін үлкен перспективалар бар екеніне сенімдімін», — деп атап өтті М. Хольцман.

 

АХҚО-дағы фандрайзинг

Вебинар барысында iKapitalist Ltd негізін қалаушы және басқарма төрағасы Нұрбек Раев компанияның инвестициялау құралдарын қалай ұсынатынын айтты.

«iКapitalist Ltd кәсіпкерлер үшін неліктен қызықты? Алдымен, біз кепілдіктерге аса мән бермейміз, біз бизнестің кемелденуі мен тұрақтылығын бағалаймыз. Сондай-ақ компанияның негізін қалаушы жеке кепілдік беруін талап етеміз. Инвесторлар тарапынан үлкен сұраныс бар, себебі көпшілігінде көптеген адамдар жұмыстан айырылған, ал біреулері қысқартылған жұмыс күніне көшкен және қаржыландырудың қосымша балама көздері туралы ойлана бастады. Біздің инвесторлардың басым көпшілігі – қазақстандықтар. Қазақстан Республикасы аумағында тұратын және салықтық сәйкестендіру нөмірі бар шетелдіктер пайда бола бастады», — деді Н. Раев.

Оның айтуынша, орташа жасы – 38 жас. Ең жас инвесторлар 23-35 жаста. Жасы ең үлкен инвесторлар 61 жаста.

«Бізге бұл қызықты, өйткені біздің аудиториямыз әлдеқайда жас болады деп ойладық. Нәтижесінде, бұл өте жетілген аудитория екені анықталды. Біз инвесторлар мен кәсіпкерлердің қарым-қатынасына баса назар аударамыз. Егер сіз мәмілеге инвестиция салсаңыз, онда біз айына бір рет құрылтайшылармен және инвесторлармен онлайн-кездесу ұйымдастыруға тырысамыз. Олар онлайн-сөйлесу кезінде сұрақтар қойып, әңгімелесіп, кәсіпкерлер соқтығысатын мәселелерді көре алады», — деп атап өтті Н. Раев.

Компания бастапқыда айналым капиталын ұсыну, шарттарды орындау және бизнесті дамыту мәмілелеріне назар аударды. Борыштық бағалы қағаздардың жаңа құралын (debentures) ұсыну жоспарланып отыр, бұл қайталама нарықты жандандыруға мүмкіндік береді.

«Қазына Капитал Менеджмент» АҚ басқарма төрағасының орынбасары Әсет Сағымбеков «Қазына Капитал Менеджмент» миссиясы — Қазақстан экономикасының тұрақты дамуына ықпал ету мақсатында капиталға тікелей инвестициялар инфрақұрылымын дамыту деп сендірді. Қазіргі уақытта компанияда $2,7 млрд капиталдандырумен 15 тікелей инвестиция қоры бар.

China Construction Bank Corporation бас директоры Ван Сунхуа банктің негізгі стратегиясы жоғары стандарттар негізінде кешенді қаржылық қызметтер мен өнімдерді ұсыну екенін атап өтті.

«Біз АХҚО-ға қолдау көрсетуге ұмтыламыз, бас кеңсенің үш негізгі стратегиясын жүзеге асырамыз, финтех секторына назар аударамыз, сондай-ақ шағын және орта кәсіпорындарға қолдау көрсетуге ұмтыламыз. Біз бизнесті қандай да бір бағытта жүргізе алатынымызды түсіну үшін зерттеулер жүргіземіз», — деді ол.

Оның айтуынша, қазірдің өзінде қытай валютасында алғашқы облигациялар шығарылуда. Қытай мен Қазақстан арасындағы қаржылық ынтымақтастықты одан әрі дамыту жоспарланған.

 

Стартаптар — қаржылық технологияларды енгізу жолы 

Бұған қоса Fintechstars Innovation Day стартаптар марафоны Онлайн Astana Finance Days аясында өтті. «Астана» Халықаралық Қаржы Орталығының (АХҚО) Финтех Хабы 8 елден 15 стартапты іріктеп алды. Бұл стартаптар KPMG, Сбербанк, ВТБ, Al Hilal Bank, Microsoft, Beeline, Halyk Bank секілді Орталық Азия корпорацияларына өз шешімдерін ұсынды. 

Стартаптардың арасында:

  • Multis (Қазақстан) - ең жақсы несиелік ұсынысты іздеу.

  • ARNI.io (Ресей) - сөйлесетін жасанды интеллект, адам ретінде сөйлесетін ақылды іздеу жүйесі.

  • Boollo.Safe (Гонконг) - сақтандыру компаниялары арасында ең жақсы ұсынысты таңдауға мүмкіндік беретін сақтандыру платформасы.

  • Upswot (Украина) - банктерге шағын және орта бизнестің бизнес жүйелеріне API қолдауымен кіруге көмектеседі.

  • eCredit (Ресей) - автокөлік өндірушілері мен дилерлері үшін несиелік және сақтандыру өнімдерін сатуды басқаруға арналған платформа және т. б.

Стартаптар үшін банктермен, сақтандыру компанияларымен, мобильді операторлармен және Орталық Азиядағы бөлшек сауда орындарымен кездесулер ұйымдастырылады.

«Іс-шараға дайындық кезінде біз 15 елдің 65 стартап-компанияларынан өтінім қабылдадық, бұл өз кезегінде аймақтың тартымдылығын көрсетеді. Финтех стартаптардың шешулерің банктерде, сақтандыру, телекоммуникация компанияларында және бөлшек саудада жүзеге асырудың көптеген мүмкіндіктері бар. Сондықтан біздің мақсаттарымыздың бірі – бұл әлемнің көптеген озық стартаптарын тарту», — деді ол.

Осындай сипаттағы оқиғалар аймақтағы финтех-сектордың дамуына серпін береді. АХҚО Финтех хабында 120-дан астам Fintech стартаптардың тәжірибеден өтуге, корпорациялармен байланыс орнатуға, түрлі іс-шараларға қатысуғ мүмкіндіктері бар. Сонымен қатар АХҚО ағылшын құқығына негізделген көп функциялы құқықтық платформаны, қолайлы салық режимін және Орталықтың резидент компаниялардың операциялық қызметін ынталандырады.

Қазақстанның Премьер-Министрі мен Үкіметі жаңалықтарынан хабардар болыңыз — ресми Telegram-каналға жазылыңыз

Жазылу