Үкіметте бұқаралық спортты дамыту және салауатты өмір салтын қалыптастыру мәселесі қаралды. ҚР Премьер-Министрі Әлихан Смайыловтың төрағалығымен өткен министрлер кабинетінің отырысында мәдениет және спорт министрі Дәурен Абаев пен денсаулық сақтау министрі Ажар Ғиният, сонымен қатар облыс әкімдері баяндама жасады.

Қазақстанда бұқаралық спорттың қалай дамып дамып жатқаны туралы Д. Абаев айтып берді.

Мәдениет және спорт министрі мемлекеттің халықтың дене шынықтырумен, спортпен жүйелі түрде айналысуын үнемі қамтамасыз етіп отыруы маңызды екенін атап өтті. Оны іске асыру аясында Министрлік әкімдіктермен және басқа да мемлекеттік органдармен бірлесіп, төмендегі шараларды жүзеге асыруды көздейді.

Бірінші. Спорттық инфрақұрылымның қажеттілігіне талдау жүргіздік.

«Жалпы аймақтық стандарттар жүйесі бойынша мың адамға арналған спорт залдың аумағы 80 шаршы метрді құрауы керек. Алайда өңірлердегі нақты жағдай бұл стандартқа сәйкес келмейді. Елді мекендерде спорт залға деген қажеттілік бір жарым миллион шаршы метрден жоғары, ал қолданыста 935 мың шаршы метр бар. Демек, спорт алаңдарының тапшылығы 39% немесе 574 мың шаршы метрді құрайды», — деді ол.

Спорт залы жетіспейтін аймақтардың қатарында Түркістан, Алматы облыстарын, сондай-ақ Нұр-Сұлтан мен Шымкент қалаларын айтуға болады. Павлодар, Қарағанды, Батыс Қазақстан облыстарындағы жағдай жақсы, бірақ бұл аймақтарда инфрақұрылым жағынан кемшіліктер жоқ емес. Жалпы республика бойынша 42 мыңнан астам спорттық ғимарат болса, соның 23 мыңнан астамы ауылдық жерлерде орналасқан.

Спорттық инфрақұрылым жетіспеушілігін шешу мақсатымен 100 дене шынықтыру-сауықтыру кешенін салу жобасы жүзеге асырылған.

«Спорттық-сауықтыру кешендері спорттық нысандардың қолжетімділігі бойынша жағдайды жақсартты. Алайда олар – шаруашылығын қамтамасыз үшін көп қаражат қажет ететін қымбат жобалар. Олардың кейбірі тұрғындары азайып жатқан келешегі аз елді мекендерде салынған. Осыған байланысты кейбір кешендер толығымен жұмыс істемейді. Ғимараттардың іші мақсатсыз атриумдар мен үлкен дәліздерден тұрады. Біз бұл тәсілдерді өзгертуді ұсынамыз», — деді Д. Абаев.

Ұсынылған шешімдердің бірі – тез салынатын және шығыны аз спорт модульдерін салу. Мысалы, СҚО әкімдігі ауылдық елді мекендерді спорттық инфрақұрылыммен қамтамасыз ету үшін осындай тәжірибеге жүгінген. Бұл әлдеқайда арзанға түседі, функционалды әрі жылдам.

Одан бөлек, Үкіметке 2025 жылға дейін спорттық инфрақұрылымды дамытудың арнаулы жоспары ұсынылды. Осы құжат аясында 140 жобаны жүзеге асыру жоспарланып отыр. Оның 113-і – жаңа нысандардың құрылысы, 21-і – реконструкциялау және 6 жоба – қосымша жарақтандыру.

Екінші. Мемлекеттік спорттық тапсырыс. Бұл – азаматтардың әлеуметтік жай-күйін жақсартудағы маңызды құралдардың бірі. 

2021 жылдың 1 мамырынан бастап спорттық секцияларды жан басына қаржыландыру механизмі енгізілді. Соның нәтижесінде 4 пен 17 жас аралығындағы 217 мың бала мен жасөспірім тегін спорт секцияларына қатысып жүр. Алайда бұл механизм әлі де жетілдіруді қажет етеді. 

«Мұны уақытында шешпесек, Президенттің тікелей тапсырмасының орындалмай қалуының қаупі бар және әлеуметтік наразылық та артуы мүмкін. Ең алдымен, қаражат тапшылығы. Бірқатар өңірде бір жылға бөлінген ақша бір тоқсанда жұмсалған. artsport.kz порталының жұмысына қатысты мәселелер де жетерлік. Жергілікті атқарушы органдармен қатар, қызмет ұсынушылар да порталды теріс пайдаланған жағдайлар кездеседі», — деп қосты Дәурен Абаев.

Осыған орай Мәдениет және спорт министрлігі:

1) Қызмет ұсынушылардың өтінімін қарастыру мерзімін 5 жұмыс күнінен 10 жұмыс күніне дейін ұзартуды ұсынады. Қазір әкімдік қызметкерлеріне күніне 100 өтінімге дейін түседі. Бұл өтінімді сапалы түрде қарастыруға мүмкіндік бермейді.

2) Ғимараттың сыйымдылығы мен жаттықтырушы санына қарай отырып, бір қызмет ұсынушыға спорт түрі, айналысатын топтар мен бала саны бойынша шектеу орнатуды ұсынады. 

3) Оператордың өкілеттіктерін бекіту, спорттық тапсырыстарды жүзеге асыру үшін жеткізушілерге бақылау және мониторинг жүргізу маңызды. Бұл қатысушылардың нақты санын, спортзалдардың сәйкестігін, балалардың жабдықтары мен арнайы кімдерінің болуын, топтардың толтырылуын және т. б. бақылау туралы.

4) artsport.edu.kz платформасын мұқият жетілдіру керек.

«Ең алдымен, оны мемлекеттік деректер базасымен интеграциялау қажет. Сондай-ақ порталдың ҰҚК Ақпараттық қауіпсіздік талаптарына сәйкестігіне тестілеу жүргізу қажет. Жүйе жұмысындағы олқылықтар өлі жандарды қаржыландыруға, келу санын көбейтуге, жеткізушілер мен қаржыландырудың қайталануына, балаларды секциялар мен үйірмелерге жеткізушілердің өз қолымен қабылдауына мүмкіндік береді. Көп жағдайда бір жаттықтырушы әртүрлі жеткізушілердің өтінімдерінде кездеседі. Спорт мектептерінің оқушыларын жалпы тізімге тіркеу фактілері анықталды. Портал жұмысындағы осындай олқылықтардан адал жеткізушілер мен балалар зардап шегеді», — деп түсіндірді мәдениет және спорт министрі.

5) Тағы бір маңызды мәселе – ­­­­жергілікті бюджеттің жалпы спортқа жұмсалатын шығынының жыл сайынғы лимитін орнату. Оның кем дегенде 10 пайызы жан басына қаржыландыруға бағытталуын ұсынады.

Шығын аз болса, механизм әрі кетсе жарты жыл жұмыс істейді. Жан басына қаржыландыру механизмі шынайы пайда әкелмесе, оған адамдар сенімсіздік таныта бастайды.

«Жүз мыңдаған бала мен жасөспірім уақытын сапалы өткізуге мүмкіндік алды. Алдағы он жылдың көлемінде біз мұның зор нәтижесін көреміз. Механизмді жетілдіру – шешілетін мәселе», — деді ол.

Үшінші. 2021 жылдан бастап дене шынықтыру сабақтарына ұлттық спорт түрлері міндетті компонент болып енгізілді. Қазір оқушылар арасында «Қазақ күресі», «Тоғызқұмалақ» пен «Асық ату» сияқты спорттық ойындар кеңінен танымал. 2021 жылы 57 мың адам ұлттық спортпен айналыса бастаған. Қазір елімізде төл спорт түрлерімен шұғылданатын адамдар саны 500 мыңнан асады.

Төртінші. Білім және ғылым министрлігімен бірлесіп жыл сайын оқушылар мен студенттер арасында спорттық лигалар өткізіліп отырады. Ережеге сәйкес, Лига төрт кезеңнен тұрады.

Ұлттық мектеп лигасының сайыстары 10 спорт түрі бойынша өткізіледі. Олар: баскетбол, волейбол, гандбол, футбол, футзал, тоғызқұмалақ, үстел теннисі, үш адамдық баскетбол, асық ату, бес асық, жеңіл атлетикалық кросс. Бұл сайыстарға 1,5 млн-нан астам оқушы қатысады. Финалдық кезең биыл мамыр мен шілде айларында өтеді. Биыл жетінші Халықтық ойындар мен төртінші Ауыл жасөспірімдері арасындағы ойындар сияқты кезекті кешенді спорттық шаралар өтетінін айта кету керек. 

«Ең алдымен, бұның үлкен идеологиялық әсері бар. Олар оқушылардың әлеуметтік капиталын дамытуға, мектептен, кенттен, ауданнан тыс байланыстарды кеңейтуге ықпал етеді, тәртіпті, жауапкершілікті дамытады, кіші Отан үшін бірлік пен мақтаныш сезімін нығайтады. Сондай-ақ, бұл талантты спортшыларды анықтаудың ең тиімді құралдардың бірі», — деді Дәурен Абаев.

Бесінші. 3,5 мың негізгі елді мекеннің барлығы 2025 жылға дейін штаттағы спорттық нұсқаушымен қамтамасыз етіледі. 2021 жылдың қорытындысы бойынша, ауылдық жердегі нұсқаушылар саны 1 232-ден 3 065 адамға өскен.

Алтыншы. Сала қызметкерлерін әлеуметтік тұрғыдан қолдау бойынша бірқатар шаралар қабылданды.

2020 жылдан бастап мамандандырылған мектептер мен колледж қызметкерлерінің еңбекақысы жыл сайын 25 пайызға өсіп келеді. 2023 жылы бұл көрсеткіш 100%-ды құрайды.

Дене шынықтыру мұғалімдеріне сабақтан тыс спорттық үйірмелерді жүргізгені үшін 100% көлемінде базалық қызметтік жалақы төленеді. Бұл шара республика бойынша 26 мың дене шынықтыру мұғалімін қамтып отыр. 

Өз кезегінде Денсаулық сақтау министрлігінің басшысы Ажар Ғиният республика тұрғындары арасында салауатты өмір салтын қалыптастыру бойынша қандай шаралар қабылданып жатқаны туралы айтып берді.

А. Ғинияттың айтуынша, салауатты өмір салтының негізгі аспектілері темекі шегу, алкоголь тұтыну сияқты қауіп факторларының алдын алу, дене белсенділігін арттыру және дұрыс тамақтану.

«Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының зерттеу деректері бойынша Қазақстан Республикасында 15 жастан асқан ересек адамдардың арасында темекі шегу 21,5% құрайды, бұл ретте ер адамдар арасында 38%-дан астамы, әйелдер арасында 6,4%-ы темекі шегеді. Темекі шегуді бастаудың орташа жасы – 17-18 жас. Сонымен 15 жастағы оқушылардың мінез-құлқын зерттеу нәтижелері бойынша ұлдардың арасында 10%, қыздардың арасында 6% темекі шегеді. Жасөспірімдердің арасында электрондық сигареттерге деген әуестік жоғары. Осылайша, ұлдардың арасында 15 жасында қызғыш темекіні тұтынушылар 14%, қыздардың арасында 6% құрайды», — деді денсаулық сақтау министрі.

Осы зерттеулер бойынша ер адамдар үшін алкогольді тұтыну деңгейі жылына 25 литрді, әйелдер үшін шамамен 9 литрді құрайды. Өкінішке орай, осы көрсеткіш бойынша Қазақстан алкогольдік ішімдіктерді тұтыну деңгейі жоғары елдерге жатады. Көп жағдайда халықтың жол-көлік оқиғалары, жарақаттар, зорлық-зомбылықтан болған өлім, улану, суға бату және т. б. сияқты сыртқы себептерден болатын өлім-жітім көрсеткіштері алкогольдік ішімдіктерді тұтынудың салдары болып отыр.

Саламатты өмір салтының келесі негізгі көрсеткіші — бұл дене белсенділігі, ол орта есеппен 34%-ды құрайды. Динамикада 2019 жылдан бастап 4%-ға шамамен оң динамика байқалады. 

Халықтың тағамда Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы ұсынған норма бойынша тәулігіне 5 грамм тұз тұтынудың орнына 18 грамм тұз тұтынуының жоғары деңгейін атап өткен жөн. VI Ұлттық өмір салтын зерттеу деректері бойынша көкөністер мен жемістерді тұтыну – тәулігіне 200-230 грамды құрайды, ал Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы ұсынған норма – тәулігіне 400-500 грамды құрауы керек. Қазақстан Орта Азия мен Еуропаның дұрыс тамақтанбайтын 21 елінің арасында 9-шы орында тұр.

Сонымен қатар 2013-2018 жылдар аралығында құрамында қант бар сусындар өндіру көлемінің 25%-ға өсуі және соның салдарынан құрамында қант бар сусындар тұтынудың 13%-ға өсуі байқалады. Балалардың арасындағы семіздікті эпидемиологиялық қадағалау деректері бойынша күн сайын құрамында қант бар сусындарды 6-9 жастағы балалардың шамамен 16,7%-ы тұтынады.

Қазақстанда созылмалы инфекциялық емес аурулар ауыртпалығының өсуі денсаулық сақтау жүйесіне де, жалпы ел экономикасына да жүктеменің ұлғаюына ықпал етеді. Қазақстандағы барлық өлім-жітімнің 84%-ға жуығының себебі инфекциялық емес аурулар болып табылады. Соңғы зерттеу деректері бойынша инфекциялық емес аурулардың төрт негізгі тобының мезгілсіз қайтыс болу ықтималдығы әйелдермен салыстырғанда (19%) ер адамдарда (37%) 27% басым болып келеді.

ДДҰ бағалауы бойынша (2017 жыл) инфекциялық емес аурулардың 4 негізгі тобын емдеуге 300 млрд теңгеден астам қаржы жұмсалды. Еңбек өнімділігінің төмендеуіне байланысты экономика үшін шығындар денсаулық сақтауға жұмсалатын мемлекеттік шығындардан 6,5 есе асып түседі және жылына 2 трлн теңгені құрайды. Жалпы Қазақстан экономикасына инфекциялық емес аурулар келтірілетін ағымдағы залал жылына 2,3 трлн теңгені құрайды, бұл елдің жылдық жалпы ішкі өнімнің 4,5%-на тең.

6-9 жастағы балалардың арасында артық дене салмағының таралуы 20,6% (ұлдардың арасында – 23,6%, қыздардың арасында – 17,6%) құрайды, оның ішінде балалардың 6,6%-ы семіздікпен ауырады. Қант диабетімен сырқаттанушылықтың 62%-ға өскені байқалады, егер 2015 жылы бұл көрсеткіш 100 мың халыққа шаққанда 173-ті құраса, 2021 жылы бұл көрсеткіш 100 мың халыққа шаққанда 280-ді құрады.

Бүгінде саламатты өмір салты қызметін республикалық деңгейде Ұлттық қоғамдық денсаулық сақтау орталығы көрсетеді.

Өңірлік деңгейде облыстардың және республикалық маңызы бар қалалардың денсаулық сақтау басқармалары ағымдағы нысаналы трансферттердің шеңберінде мемлекеттік көрсетілетін қызметтерді сатып алуға конкурс ұйымдастырады. 2014-2016 жылдар аралығында саламатты өмір салтын қалыптастырудың мемлекеттік орталықтары жекешелендіріліп, бәсекелес ортаға берілді. Саламатты өмір салтын қалыптастырудың жеке орталықтары жыл сайын осы конкурстарға жалпы негізде қатысады. Бірақ кейбір өңірлерде мемлекеттік тапсырысты жеткілікті тәжірибесі мен білікті мамандары жоқ ұйымдар баға демпингі арқылы алады, бұл нәтижесінде көрсетілетін қызметтердің сапасына әсер етеді. Сонымен, 2021 жылдың қорытындысы бойынша байқаулар Қазақстан Республикасының 14 өңірінде өтті. Батыс Қазақстан облысында, Шымкент және Нұр-Сұлтан қалаларында осы бюджеттік бағдарлама бойынша қаржыландыру алынып тасталды. 

Сонымен бірге медициналық-санитариялық алғашқы көмек ұйымдарының жанында 473 саламатты өмір салты кабинеті жұмыс істейді. 

Мемлекеттік тапсырма шеңберінде саламатты өмір салтын насихаттау жөніндегі іс-шараларды қаржыландыруға Ұлттық қоғамдық денсаулық сақтау орталығына биыл республикалық бюджеттен 147 млн.теңге бөлінді. Сонымен қатар коронавирус инфекциясының пандемиясы кезінде саламатты өмір салтын насихаттауға арналған бюджет 2019 жылмен салыстырғанда 4 есеге қысқартылды және 512 млн теңгені құрады. Бұл халықтың саламатты өмір салты туралы хабардар болуының 2018 жылғы 67%-дан 2021 жылы 15%-ға дейін төмендеуіне әкелді. 

«Қазіргі проблемаларды ескере отырып және халықтың саламатты өмір салты дағдыларынан хабардар болуын арттыру, инфекциялық емес аурулардың профилактикасы мақсатында өткен жылдың соңында “Дені сау ұлт” ұлттық жобасы бекітілді, онда халықтың саламатты өмір салтын ұстанатын үлесін арттыру және бұқаралық спортты дамыту бойынша жеке бағыт қабылданды. Оның шеңберінде қант диабеті, жүрек-қантамыр аурулары, онкологиялық, созылмалы респираторлық, жарақаттану және тағы басқа да инфекциялық емес және инфекциялық аурулардың профилактикасы мәселесі бойынша ақпараттық-түсіндіру жұмыстары жүргізіледі. Сондай-ақ алкогольді, темекі өнімдеріне акцизді кезең-кезеңімен арттыра отырып, темекі өнімдерін тұтынуды қысқарту жөніндегі шаралар іске асырылуда», — деді А. Ғиният.

Психикалық және репродуктивтік денсаулықты сақтау бойынша қызмет көрсету үшін жастардың денсаулығын сақтау орталықтарының қолжетімділігін қамтамасыз ету жөніндегі іс-шаралар көзделген, осы мақсатқа биыл 166 жастар орталығына шамамен 1,7 млрд теңге көзделген. Халықты тағамдық құндылық туралы хабардар ету және денсаулық үшін аса маңызды тағамдық заттардың құрамын айқындау мақсатында тамақ өнімдерін түспен таңбалау бойынша ұсынымдарды әзірлеу басталды.

Инфекциялық емес ауруларды төмендету үшін құрамында қант бар сусындарға акциз енгізу жоспарлануда, жарақаттанудың профилактикасы бойынша оқыту және ақпараттық-түсіндіру жұмыстары, балалардың арасындағы сколиоз, миопия ауруларының профилактикасы бойынша «Дұрыс сымбат», «Дұрыс көру» бағдарламаларын әзірлеу жалғастырылатын болады, саламатты және ұтымды тамақтануға жәрдемдесу бойынша «Саламатты асханалар», «Саламатты кафетерийлер», «Саламатты бистро», «Саламатты дүкендер» кәсіпорындарының желісін дамыту жоспарлануда.

Сонымен қатар балалардың семіздігін, оқушылардың физикалық және психикалық денсаулығына әсер ететін өмір салтын эпидемиологиялық қадағалау, жастардың арасында психобелсенді заттарды қолдану және 13-15 жастағы балалар мен ересектерге темекі өнімдерін тұтыну туралы жаһандық сауалнама жүргізу және басқа да іс-шаралар бойынша зерттеулер жүргізу жоспарда бар. 

«Қабылданған шаралардың нәтижесінде 2025 жылға қарай саламатты өмір салтын ұстанатын азаматтар үлесін 19%-дан 45%-ға дейін ұлғайту, халықтың арасында 15 жастан бастап темекі шегудің таралуын 21,5%-дан 19%-ға дейін төмендету, 100 мың халыққа шаққанда балалардың арасында семіздікпен сырқаттануды 95,7%-дан 90%-ға дейін төмендету күтілуде», — деп түйіндеді денсаулық сақтау министрі.

Тақырып бойынша Маңғыстау облысының әкімі Нұрлан Ноғаев баяндама жасады.

«2021 жылы облыс халқының 37,4%-ы немесе 274 979 адам дене шынықтырумен және спортпен қамтылды, оның ішінде 144 107 адам ауылдық жерлерде шұғылданады. 2020 жылмен салыстырғанда бұл көрсеткіш 22 мың адамға өскен», — деп мәлімдеді Маңғыстау облысының басшысы.

Өңір әкімдігінің деректеріне сай, мұндай өсім облыста жаңа спорт нысандарының ашылуы, бұқаралық спортты дамыту мақсатында жүргізіліп жатырған мемлекеттік спорттық тапсырыстармен және әлеуметтік жобаларды жүзеге асыру есебінен қамтамасыз етілді. Атап айтатын болсақ, 2021 жылы өңірде құны 2,3 млрд теңгеге 48 спорттық инфрақұрылым нысандары пайдалануға берілді. Соның ішінде 1,6 млрд теңгенің 46 нысаны жеке инвестициялар есебінен салынды.

«Осы орайда өңірде спорт саласының дамуындағы жеке кәсіпкерлердің үлесін ерекше атап өткім келеді. Нәтижесінде облыс бойынша спорт нысандарының саны 775-тен 823-ке жетті, 345-і ауылдық жерлерде орналасқан. Спорт инфрақұрылымының қарқынды дамуы былтырғы жылы халықаралық, республикалық және облыстық деңгейде 822 спорттық іс-шара өткізуге мүмкіндік берді. Аталған іс-шараларға 123 300 облыс тұрғындары мен қала қонақтары қатысты», — деп мәлімдеді өңір басшысы.

Мемлекет басшысының тапсырмасына сәйкес, жан басына шаққандағы қаржыландыру аясында 2021-2022 жыл аралығында 70 жеке кәсіпкерге 24 спорт түрінен 676 млн теңге бөлініп, 13 156 бала әртүрлі спорт түрімен шұғылдануда. Олардың 40%-ы – ауылдық жердегі балалар.

Н. Ноғаевтың сөзіне сай, бұқаралық спортты дамыту аясында әлеуметтік жобаларды қолдау арқылы аула балаларын спортқа тарту мақсатында «Аула спортын дамыту» жобасы облыс көлемінде іске қосылып, 64 спорттық алаңда 14 мыңға жуық бала жаттығу өткізді.

«Nike Run Club Aktau» клубымен бірлесіп жаппай жүгіру шаралары жүргізілуде. Қазіргі таңда аталған клубтың құрамында 2000-ға тарта адам бар. Оның ішінде 500-дей адам үзбей шұғылданады. Жаттығулар теңіз жағалауы, ботаникалық бақ, «Каспий» стадионы және т.б. ашық алаңдарда өткізіліп келеді», — деді Н. Ноғаев.

Сонымен қатар әкім Ақтау қаласындағы «Бұқаралық спортты дамыту» орталығында зейнеткерлер тегін негізде күнделікті жаттығуларымен, спорттық шаралармен шұғылдануларына мүмкіндік алғаны туралы айтты. Осы қарқынды төмендетпеу мақсатында биыл 1500 спорттық іс-шара өткізу жоспарланған. Бұл шараларға 152 000 адамды қамту арқылы спортпен шұғылданушылар санын 305 620 адамға, яғни 41,3%-ға жеткізу көзделіп отыр. Жыл басынан бері 215 спорттық шара өткізіліп, оған 39 мыңнан астам адам жұмылдырылған.

«2025 жылға дейін бұқаралық спортты дамыту мақсатында өңірде 100 спорт алаңы, 10 спортзал және 4 спорт кешенін салу жоспарланып, нәтижесінде тұрғындардың спортпен шұғылдануын 50%-ға жеткізу үшін тиісті шаралар қабылдайтын боламыз», — деп қорытты Нұрлан Ноғаев.

Солтүстік Қазақстандағы ахуал туралы өңір басшысы Құмар Ақсақалов айтып берді.

«Бүгінде Солтүстік Қазақстан облысында 186 мың адам немесе халықтың 34,5%-ы спортпен жүйелі түрде айналысады. 3 мыңға жуық спорт нысаны, 27 балалар мен жасөспірімдер спорт мектебі, жоғары спорт шеберлігі мектебі, олимпиадалық резервті даярлау орталығы, мектеп-интернат, колледж және аула клубтары жұмыс істейді», — деп мәлімдеді Қ. Ақсақалов.

Бұқаралық және балалар спортын дамыту үшін біз аудандарда спорттық кластерлер құруға бағыт алдық. Бұл кластерлерге дене шынықтыру-сауықтыру кешендері, стадиондар, жабық хоккей корттары және бассейндер кіреді. Мысалы, Мағжан Жұмабаев ауданы, Булаев қаласында 2018 жылы дене шынықтыру-сауықтыру кешені салынды. 2019 жылы стадионға күрделі жөндеу жүргізілді, 2021 жылы жақын жерде 84,3 млн теңгеге жабық хоккей корты салынды. Ғабит Мүсірепов атындағы ауданда да дене шынықтыру-сауықтыру кешені, хоккей корты, стадион және бассейн бар кешен салынған. 

«2020 жылы Тайынша ауданы Тайынша қаласында 485 млн теңгеге дене шынықтыру-сауықтыру кешені салынған. Қазіргі уақытта 186,7 млн теңгеге хоккей кортының құрылысы жүргізіліп жатыр. Аталған кластер аумағында бассейн салу және стадионды жөндеу жоспарланып отыр», — деді отырыс кезінде өңір басшысы.

Сонымен қатар Тимирязев ауданы Тимирязев ауылында 91,3 млн теңгеге жабық хоккей корты салынды, осы жылдың мамыр айында құны 502,8 млн теңге дене шынықтыру-сауықтыру кешенін ашу жоспарланып отыр.

СҚО әкімінің сөзіне сай, мұндай спорт кластерінің әлеуеті күн сайын мың адамның әртүрлі спорт түрімен айналысуына және шайбалы хоккей, коньки тебу, шорт-трек, футбол, волейбол, баскетбол, күрес түрлері, бокс, жеңіл атлетика, жүзу және стрит-воркаут сияқты бұқаралық спорт түрлерін дамытуға мүмкіндік береді. 

«Аталған кешендер – халықты белсенді демалысы үшін өте қолайлы, мұнда фитнеспен айналысуға мүмкіндік бар, ал қыста жабық корттарда жаппай конькимен сырғанауға болады. Сонымен қатар кластерлер аумағында облыстық спартакиадалар өткізіледі», — деп мәлімдеді Құмар Ақсақалов.

Бұдан басқа, халықты спортпен қамтуды арттыру мақсатында облыстың ірі елді мекендерінде мәдениет үйлерін мәдени-сауықтыру орталықтарына айналдырылды, олар түрлі жаттықтыру жабдықтарымен қамтылған.

«Осының арқасында ауыл тұрғындары бос уақытында теннис, түрлі зияткерлік үстел ойындарын (шахмат, дойбы, тоғыз құмалақ) ойнай алады, сондай-ақ фитнеспен айналыса алады. Облыстың барлық аудандарында осындай кластерлер құру жоспарда бар», — деп қорытты Солтүстік Қазақстан облысының әкімі Құмар Ақсақалов.

Ақтөбе облысының әкімі Оңдасын Оразалин өткен жылдың қорытындысы бойынша бұқаралық спортпен айналысатын облыс тұрғындарының үлесі 34,6% құрағанын атап өтті. Жылдан жылға қолданысқа беріліп жатқан спорт нысандарының саны артуда. Былтыр бюджеттен 2,1 млрд теңге бөлініп, нәтижесінде 60 жаңа нысан іске қосылды.

Биыл жаңадан 91 спорт нысанының құрылысын аяқтау жоспарланып отыр, олардың ішінде Ақтөбе қаласында «Үстел теннис орталығы», «Мүмкіндігі шектеулі жандарға арналған орталық», «Футбол академиясы», аудандарда бой көтеретін 5 дене шынықтыру-сауықтыру және 14 ангар типтес кешен және т. б. бар. Сонымен қатар О. Оразалин жалпы құны 622 млн теңгеге «Дельфин» бассейні, футболдан олимпиада резерві мектебі қайта жаңғыртудан өтетінін айтты. 

«Карантиндік шектеулердің жұмсаруының септігі тиіп, өткен жылы 900-ден астам спорттық-бұқаралық іс-шара өткізілді, оның ішінде тоғызқұмалақтан Азия чемпионаты, 3 халықаралық, 12 республикалық, 37 облыстық турнир, онда 53 мыңнан аса тұрғын қамтылды», — деді Ақтөбе облысының әкімі.

Биыл да тоғызқұмалақтан әлем чемпионаты, шахматтан В. Дворковичтің кубогы үшін халықаралық турнир, 30 республикалық турнир, ұлттық спорт фестивалі және т. б. өткізілетін болады.

Соның нәтижесінде, әкімдіктің болжауынша, облыс тұрғындарының 38%-ға жуығы дене шынықтыру және спортпен қамтылады.

Сонымен қатар Ақтөбе облысының басшысы мемлекеттік спорттық тапсырыстың орындалуы туралы есеп берді. Осылайша, 2022 жылы 21 мыңнан астам баланы тегін үйірмелермен қамтамасыз етуге бюджеттен 2,1 млрд теңге бөлінді. Оның ішінде спорт саласына 8400 баланы қамти отырып, 18 спорт түрімен айналысу үшін 535 млн теңге бөлінді.

Әкімнің айтуынша, жоспарланған 12 мың баланы қамту үшін бюджеттен қосымша 1,8 млрд теңге қажет, бұл мәселе бойынша әкімдік тиісті орталық мемлекеттік органдармен жұмыс жүргізуде. 

«Бүгінде облыста 4 жастан 17 жасқа дейінгі 180 мыңға жуық бала бар. Олардың 110 мыңға жуығы түрлі спорт секцияларымен, үйірмелермен қамтылған», — деп түйіндеді О. Оразалин.